Haber / Ceren Seyran İnan
Son yıllarda Türkiye’de tarımsal girdi maliyetlerinde yaşanan artış çiftçilerin en büyük derdi haline geldi. Yıl boyunca emek verdiği ürünlerinden kar elde edemeyen çiftçiler zararla karşı karşıya kalabiliyor. Tarımsal üretimde kullanılan temel girdiler; gübre, mazot, tohum, ilaç ve sulama gibi kalemler olarak karşımıza çıkıyor. İşçi maliyetleri ile birlikte üreticiler için zor zamanlar kaçınılmaz hale geliyor.
“İlaç ve gübre hammaddeleri ithal ediliyor”
Üreticilerin ilaç ve gübre masraflarını konuştuğumuz Ziraat Mühendisi Mehmet Barut, durumun hem çiftçiler hem de ilaç satıcıları için zor olduğunu dile getiriyor. Çok çeşitli ilaçların ve gübrenin kullanıldığını ifade eden Barut, “İlaç ve gübre maliyetleri oldukça yüksek. Dolar ve Euro’nun sürekli artması, Türkiye’de kullanılan ilaç ve gübrelerin hemen hemen bütün hammaddelerin yurt dışından ithal olarak gelmesi maliyetleri artırıyor. Yakıt fiyatlarının da artmasıyla firmaların işlemlerine devam edebilmesi ve ticari anlamda ayakta durabilmesi için zam yapmaları gerekiyor. Sürekli zam yapmaları da çiftçinin ilaç ve gübre masraflarını ekstra olarak artırıyor. Neden ilaç ve gübre maliyetlerinin arttığını konuşunca ilk önce buraya bakmamız gerekiyor” dedi.
“Ciroda masraflar 5’te 1 oranında olmalı”
Ürünlerin satış fiyatlarına bakılınca çiftçinin cebinden az para çıktığının düşünüldüğünü belirten Barut, “Örneğin şeftalide bu sene rekolte olarak inanılmaz düşüktü. Halde şeftalinin gittiği fiyatlar en kötü 65 lira, en iyi haliyle ise 100 lira. 140 liraya kadar yükselebiliyor. Bu tabloya baktığımızda çiftçinin cebinden çıkan paranın aslında çok büyük olmadığı düşünülüyor. Bizim okuduğumuz dönemde şöyle bir olay vardı; Yıllık ciroda işçilik, ilaç, gübre, su, elektrik masrafı beşte bir oranında olması lazım. Önceden çiftçi para kazanabiliyordu ve girdi maliyetlerini kimse konuşmuyordu. Çiftçi normal piyasa koşullarında kendi hayatını idame ettirebilecek parayı kazandığında girdi maliyetlerinin boyutu ortaya çıkıyor” sözlerini kaydetti.
“İlaçlar ve dönüm sayısı değiştikçe maliyetler de değişiyor”
İlaçların ve gübrenin üretilen ürüne göre değiştiğini söyleyen Barut, “İlaçlarda çok fazla ürün var. Üretilecek ürüne göre de değişiyor bu. İlaç kullanılmayan ya da gübre gereksinimi az olan bitkileri ekildiğinde az ilaç kullanır ama şeftaliye örnek verdiğimizde bir dönüm 60 ağaç diye düşünürsek sadece 2 bin lira taban gübresi ile başlaması gerekiyor. Yaklaşık bir dönüm şeftali bahçesi için en az 12-14 bin lira arasında ilaç maliyetleri çıkar. Dönüm arttıkça ilaç maliyetleri de artıyor. Ancak bu sadece bir örnek ürünler değiştikçe ilaç çeşitleri de değişiyor bu da fiyata yansıyor” diye konuştu.