Haber / Ceren Seyran İnan
Orman yangınları milyonlarca dönümlük araziyi yüksek hızlarda yakabilir ve yoluna çıkan her şeyi yok edebilecek güce sahiptir. Alevler saatte 22 km hızla hareket eder ve ortalama hızda koşan bir insanı dakikalar içinde geçebilir. Son yıllarda ülkemizde gerçekleşen orman yangınları yangın mevsimlerinin daha da uzadığını ve yangınların daha da yıkıcı hale geldiğini gösteriyor. Çevre Koruma Ajansı tarafından doğal afetler olarak sınıflandırılmalarına rağmen orman yangınlarının sadece yüzde 10-15'i doğada kendiliğinden meydana geliyor. Diğer yüzde 85-90'ı gözetimsiz kamp, atılan sigaralar ve kundaklama dahil olmak üzere insanların neden olduğu olaylardan kaynaklanıyor.
Doğal olarak meydana gelen orman yangınları kuru havalarda ve kuraklıklarda kıvılcım sebebiyle başlayabiliyor. Bu koşullarda yeşil bitki örtüsü kuru ve yanıcı yakıta dönüşebiliyor. Kuvvetli rüzgarlar yangını hızla yayıyor ve artan sıcaklıklarda yanmayı teşvik ediyor. Dolayısıyla bitki örtüsü, sıcaklık ve rüzgar bir araya geldiğinde yangının çıkması için eksik olan tek şeyin ortalığı kasıp kavuracak bir kıvılcım, kundaklama, yanan bir kamp ateşi veya söndürülmemiş bir sigara olduğunu söyleyebiliriz. Doğal ve insan kaynaklı bir orman yangının çıkması için üç koşulun mevcut olması gerekir. Yakıt, oksijen ve bir ısı kaynağı. İtfaiyeciler bu üç unsuru yangın üçgeni olarak adlandırıyor. Yakıt, ağaçlar, çimenler, çalılar hatta evler dahil olmak üzere bir yangına sebep olabilecek herhangi bir yanıcı malzemedir. Bir alanın yakıt yükü ne kadar büyük olursa, yangında o kadar yoğun olur. Hava, ateşin yanmak için ihtiyaç duyduğu oksijeni sağlar. Yangın, şiddetli rüzgarla daha da alevlenebilir. Isı kaynakları kıvılcım çıkmasına sebep olur ve yakıtı tutuşacak yüksek sıcaklıklara ulaştırır. Yıldırım, yanan kamp ateşleri, sigaralar ve hatta güneş bile kıvılcım çıkarmaya yetecek kadar ısı sağlayabilir.
Peki bir yangın nasıl durdurulur?
İtfaiyeciler yangın üçgeninin temellerinden bir veya daha fazlasını denklem dışında bırakarak alevlerle savaşırlar. Geleneksel yöntemlerden biri mevcut yangınları su ile söndürmektir. Bazen de itfaiyeciler bir yangının etrafındaki araziyi bitki örtüsünden arındırır ve sonunda yakıttan mahrum bırakır. Ayrıca bir orman yangınını durdurmak için, kontrollü yakma gibi yöntemleri de kullanabilirler. Bu yöntem, ateşe ateşle karşılık vermeyi içerir. Öngörülen ve kontrollü bir biçimde başlatılan bu yangınlar, ormandaki çalıları ve çöpleri ortadan kaldırarak şiddetli bir orman yangını oluşturacak yakıtın var olmasına engeller.
