Haber / Umut Çor
Halk arasında Çandır Kalesi olarak bilinen, tarihi kaynaklarda ise Paperon ya da Barbaron Kalesi adıyla anılan yapı, ilk olarak Bizans döneminde inşa edilmiş. Ancak bugünkü mevcut yapı Kilikya Ermeni Krallığı’ndan kalma. Ermeniler Çandır Kalesi’ni Bizans Kalesi üzerine Orta Çağ’da Kilikya bölgesinin en stratejik savunma noktalarından biri olarak inşa etmiş. Deniz seviyesinden yaklaşık bin 450 metre yükseklikte konumlanan kale hem askeri hem de ticari yolları kontrol eden hâkim bir noktada yer alıyor.
Uzmanlara göre kalenin temelleri Bizans dönemine uzanırken, en parlak dönemini Kilikya Ermeni Krallığı zamanında yaşadı. Özellikle 12. ve 13. yüzyıllarda bölgenin siyasi ve askeri merkezlerinden biri olan Çandır Kalesi, dönemin mimari anlayışını yansıtan surları, burçları ve iç mekân düzeniyle dikkat çekiyor.
Ermeni Krallığı’nın ilk dönemlerinde krallığın iki önemli soylu ailesi vardı. Bunlardan Rupenidler Namrun Kalesini, Hetumyanlar da Çandır Kalesi’ni tutmuştu. Bu nedenle Çandır yani Barbaron Kalesi Ermeni Krallığı’nın kuruluşuna tanıklık etti. Hatta ikinci kral Hetum bu kalede büyümüştü. Ağabeyi Prens Sempad da dönemin en önemli figürlerinden biri idi. 5 dil bilen Sempad hayatı boyunca Ermeni Krallığı için inanması güç başarılara imza attı. Moğollarla anlaşma yağmak için Ayvagediği’nden Moğolistan’a gitmesi ve Göyük Han’ın güvenini kazanması bunlardan biri idi.
Prens Sempad’ın uzun hikayesini başka bir yazıya bırakıp Çandır Kalesine dönelim.
Kaleye Ayvagediği’nin içinden sağa dönerek gidiliyor. Yolu biraz karışık ve dar bir toprak yol. O nedenle ya bilen biri yanınızda olsun ya da kısa süreli kaybolmaları göze almanız gerekiyor. Karşınıza çıkan sapaklarda genelde sol tarafı seçerseniz iyi olur. Aracınızla Kale’nin bulunduğu dağın eteğine kadar gelebiliyorsunuz. Burası masa dağı olarak tabir edilen üzeri düz 4 tarafı sarp yamaçlarla çevrili doğal bir çıkıntı.
Kaleye, oyulmuş bir kayanın altından geçerek tırmanmaya başlıyorsunuz. Bu kaleyi kıymetli ve fethedilmez kılan hemen girişteki su kaynağı. Yani kale kuşatıldığında içeridekilerin yeterli su kaynağı her zaman varmış.
Yaklaşık 200 basamak sizi tepeye çıkarıyor. Burada Toroslar’dan Mersin’e kadar bütün manzara ayaklarınızın altında kalıyor. Aşağıda uzanan vadiler, ormanlar ve dağ silsilesi, kalenin neden bu noktaya inşa edildiğini açıkça ortaya koyuyor. Bu yönüyle Çandır Kalesi, tarih meraklılarının yanı sıra doğa ve fotoğraf tutkunları için de cazip bir durak olma özelliği taşıyor.
Bugün kısmen harap durumda olsa da Çandır Kalesi, ayakta kalan yapılarıyla geçmişin ihtişamını hissettirmeye devam ediyor. Bölge halkı ve tarihçiler, kalenin korunması ve turizme kazandırılması gerektiği konusunda hemfikir. Yapılacak düzenlemelerle birlikte Çandır Kalesi’nin, Mersin’in kültür turizminde hak ettiği yeri alması bekleniyor.
Toroslar’ın zirvesinde yükselen bu tarihi yapı, ziyaretçilerine yalnızca bir kale değil; aynı zamanda Anadolu’nun çok katmanlı tarihine açılan bir pencere sunuyor. Çandır Kalesi, sessizliğiyle konuşan, taşlarıyla geçmişi anlatan eşsiz bir miras olarak varlığını sürdürüyor.
