Haber / Barış Çoban
Mersin’de 2021 yılında bir deniz aracının çarpması sonucu telef olarak karaya vuran Fin balinası, bilimsel çalışmalar amacıyla Mersin Üniversitesi (MEÜ) Yenişehir Kampüsü’ne gömülmüştü. Fin Balinasının iskeletleri bugün MEÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas ve MEÜ öğrencileri tarafından çıkarılmaya başlandı. Büyük titizlik ve sabır isteyen kazı çalışmalarının zorlu geçecek olması nedeniyle, balinanın bütün parçalarının çıkarılması en az 8 Ekim 2025 tarihine kadar sürecek. İskeletin çıkarılmasına baş kısmından başladıklarını belirten Ayas, baş kısmında çok fazla kemik olduğu için en fazla zorlanacakları kısmın bu kısım olduğunu söyledi.
Kazı çalışmaları öğrencilerle birlikte başladı
Fin balinasının müzeye getirilme ve bilim için kullanılma sürecini anlatan Ayas, “2021 yılında Mersin körfezinde bir deniz aracının çarpması sonucunda ölen Fin balinasını MEÜ Deniz Canlıları Müzesi’nin bahçesine gömmüştük. Bugün artık öğrencilerimizle beraber çıkartıyoruz. Öğrencilerimizle beraber bilimsel bir kazı etkinliği düzenledik. 8 Ekim 2025 tarihine kadar bu kazı etkinliğimiz sürüyor olacak” dedi.
“Yoğun ve titiz bir çalışma ortamı var”
İskeleti çıkarmak için yoğun bir çalışma ortaya koyduklarını anlatan Ayas, “Bu yoğun çalışmayı önce bilimsel olarak planladık. Plana göre ilk gün kafa bölgesindeki üst ve alt çene ile kafa tasına ulaşma hedefimiz vardı ve buna kısmen ulaştık. İkinci gün göğüs bölgesi ve omurgalarla ilgili bir süreç başlayacak. Daha titiz bir çalışma yürüteceğiz. Daha sonra ise karın ve kuyruk omurlarıyla devam edecek. Öğrenci katılımlı deniz memelisi iskelet çıkarılması Türkiye’de ilk kez oluyor. Öğrencilerimiz yoğun ilgi gösterdi. MEÜ öğrencisi 415 kişi kayıt yaptırdı ve şu an kazı faaliyetlerinde çalışıyorlar. Burada sadece kemikleri çıkartmıyoruz; Aslında kemiklerin isimlerini, hayvanın yaşam koşullarını ve göç yollarını öğreniyoruz. Aslında öğrencilerimiz sadece bir kazı yapmıyorlar, deniz memelileri hakkında birçok konuda bilgileniyorlar. Özellikle kadın öğrencilerimizin yoğun ilgisi var ve kadın emeği de çok fazla. Bu anlamda da MEÜ’deki kadın öğrencilere ve çalışanlara çok teşekkür ediyorum” açıklamasında bulundu.
“Kemikler çıkarıldıktan sonra birleştirilecek”
Kemikleri çıkardıktan sonra iskeleti oluşturmak için bir birleştirme sürecinin olacağını belirten Ayas, “Bu uzun bir iş, sadece kemikleri çıkartmayacağız. Bu kemiklerin bir de birleştirme süreci var. Müzemizin bahçesinde bütün kemikleri numaralandıracağız ve sıralayacağız baştan, kuyruğa kadar. Daha sonrada bu kemikleri birleştirme sürecine geçeceğiz” diye belirtti.
İskelet müzenin bahçesinde sergilenecek
Balinanın iskeletinin tamamlandıktan sonra ne olacağından da bahseden Ayas, “İskeleti kafa, gövde ve kuyruk olmak üzere üç parça şeklinde birleştireceğiz. Daha sonrada bunu askıya alacağız. Müzemizin bahçesinde askıda sergilenecek. Tüm Mersinliler, MEÜ öğrencileri ve müzeyi gezen tüm ziyaretçiler için de ziyarete açılmış olacak” dedi.
“Çok heyecan verici bir çalışma”
Böyle bir bilimsel çalışmayı gerçekleştirdikleri için çok heyecanlı olduklarını söyleyen Ayas, “Bir deniz memelisinin, bir Fin balinasının iskeletinin müzemizde sergilenecek olması bizim gibi biyologlar için çok heyecan verici. Bu heyecanı da aslında öğrencilerimizle birlikte de yaşıyoruz. Öğrencilerimizle birlikte kemiğe ulaştık. Bir çaba içerisindeler ve bu çaba bize enerji veriyor. Çok heyecanlı bir süreç. Süreç özellikle deniz biyologları, deniz araştırmaları yürüten insanlar ve MEÜ öğrencileri için çok heyecanlı bir şekilde devam ediyor” diye kaydetti.
“Bahçeye gömülü başka deniz canlıları da var”
Müze bahçesinde gömülü başka deniz canlılarının olduğuna da değinen Ayas, “Denizde balıkçılık etkileşiminden kaynaklı olarak ya da deniz araçlarının çarpmasından kaynaklı olarak çok sayıda deniz memelisi Mersin körfezinde ölüyor. Biz onları burada gömüyoruz. Şişe burun yunuslarımız, çizgili yunuslarımız ve risso yunuslarımız ile Fin balinamız var şu an toprağın altında. Toplam 8 memeli şu an burada yatıyor. İlk büyük parça olarak Fin balinasının iskeletini çıkartıyoruz daha sonraki süreçlerde daha minik kazı çalışmalarıyla diğer deniz memeli iskeletlerini de proje bazlı çıkarmayı planlıyoruz” dedi.
