Haber / Ceren Seyran İnan
Modern çağda küçük yaşta ekranlarla tanışan çocukların telefon, tablet, bilgisayar, televizyon gibi araçlarla geçirdiği süreler her geçen gün artıyor. İnternet kullanımında da düşen yaş grupları ile ekran süresi bir kat daha artıyor. Yaz tatilinde okullara ara veren öğrencilerin ekran karşısında harcadığı vakit ve okulların yeniden açılma sürecinde yaşanacak zorluklar ebeveynleri düşündürüyor. Yaz boyunca tatil dönemine alışan çocuklar ekran sürelerinin de artmasıyla okula gidiş isteklerini kaybedebiliyor. Ekran süreleri ve çözüm önerileri hakkında daha geniş bir perspektif sunan Uzman Klinik Psikolog Yücel Şavklı ile alınabilecek önlemleri konuştuk.
Şavklı’dan dijital diyet tavsiyesi
Ebeveynlerin bu süreçte endişeli olduğunu dile getiren Şavklı, “Burada dönemsel ya da duruma özgü bir tavsiye yerine daha bütünsel bir tavsiye vermek istiyorum. Yani yaşam boyu bir düzenleme sağlayalım. Ekran kullanımında bizim için bilinçli ekran kullanımı önemli. Tamamen kaldırmak, yok etmek, yasaklamak değil bilinçli kullanmak önemli. Bunu çok güzel anlatan bir tabir var; ‘Dijital diyet’. Hiç kullanmamak değil dijital oburluğun önüne geçmek. Bu dijital diyeti düzenleyebilirsek çocuklar bilinçli kullanmayı öğrenirler ve kendi kendilerine yönettikleri bir öz disiplini oluştururlar. Bu şekilde de ebeveynin tepeden bir denetlemesi yerine çocuğun kendi kendine yönettiği bir ekran dinamiği oluşur” dedi.
“0-3 yaş için kesinlikle ekran tavsiye etmiyoruz”
Ekran süreleri konusunda yaş gruplarına göre farklı öneriler sunan Şavklı, “Çok farklı kaynaklarda farklı ideal aralıklar var. Hepsinin ortalamasını alarak bir değerlendirme yapacak olursak; 0-3 yaş için kesinlikle ekran tavsiye etmiyoruz. Ancak bir aile büyüğü ile ya da yakınıyla telefonda görüntülü görüşme yapabilir. 3-6 yaş arası yani okul öncesi dönemde günlük maksimum yarım saat ekran süresi olmalı. İlkokul çağındaki bir çocuk için 45 dakika, ortaokul çağında bir çocuk için 1 saat ve lise çağında bir çocuk için günlük ortalama maksimum 2 saat ekran süresi ideal. Şuna da değinmekte fayda var; ekran süresinden kastettiğimiz telefon, tablet, bilgisayar, televizyon hepsi dahil olmak üzere ele alınıyor. Bunları bütünleştirerek değerlendirmemiz gerekiyor” sözlerini kaydetti.
Ekran kullanımında 3-6-9-12 teorisi
Ekran süresi kadar içeriğin de önemli olduğuna değinen Şavklı, “Ekranda ne kadar vakit geçirdiğinin yanı sıra nerede vakit geçirdiği de bizim için önemli. Video mu izliyor, oyun mu oynuyor, sosyal medyada mı vakit geçiriyor bunlar da bizim için değerli. Ebeveyn olarak bilinçli kullanmayı öğretmemiz lazım. Bu konuda kalıp bir teori var; 3-6-9-12 teorisi. 3 yaşa kadar ekran yok, 6 yaşa kadar oyun konsolu yok, 9 yaşa kadar internet sadece ebeveyn kontrolünde, 12 yaşa kadar da sosyal medya yok. Eğer bu kriterleri çocuğun bilinçli ekran kullanımına entegre edebilirsek, öz disiplini de düzenleyebilirsek;
çocukların kendi kendini yönettiği ve herkesin mutlu olduğu sistem karşımıza çıkar” diye konuştu.
