Küçük ölçekli bir garnizon kalesi olan Evcili Kalesi, Mersin’in 40 km kuzeyinde, 900 metre rakımlı, sarp bir tepenin üzerinde konumlandırılmıştır. Evciler köyünün 2 km güneyindeki kale, Zephyrion’dan (Mersin) Mliç (Gözne) ile Tetrapyrgia’dan Lycaonia’ya ulaşan yol üzerindedir. 13. yüzyılda Bizans Dönemi’nde yapıldığı düşünülen kale, Kilikia Ermeni Krallığı’nın bölgede hakim olduğu zamanlarda son şeklini almıştır.

Kale kayalık bir tepe üzerinde, etrafı yoğun bir bitki örtüsünün tam orta yerindedir. Yıllar önce kaleye, batı taraftan çıkmayı denemiştim ama kalenin eteklerinden geri dönmek zorunda kalmıştım. Çünkü çalılıkların ve bodur ağaçların arasından adeta sürüne sürüne gittiğim kalenin yakınlarındaki, duvar gibi örülü bitki örtüsünü aşamamıştım. Siz siz olun kaleye, kuzey taraftan keçilerin oluşturduğu patikadan ulaşmayı deneyin. Zorlu bir yürüyüşün sonunda, keyifle izleyebileceğiniz muhteşem bir manzarayı, kalenin zirvesinden izleyebilirsiniz. Kalenin hemen batısındaki gölet, güneydoğusundaki orman gözetleme kulesi ve zengin bitki örtüsü size eşsiz bir seyir zevki verecektir.

Savunma amaçlı yapılan kale, günümüze kısmen sağlam ulaşmayı başarmış. Güneybatı yönündeki yuvarlak kulenin, kaleye ciddi bir güvenlik sağladığını söyleyebiliriz. Kalenin güneye bakan kapalı, simetrik bir iç avlusu vardır. Kalenin asıl oturum alanıysa, üç katlı dikdörtgen planlı bir konut kulesi biçiminde düzenlenmiştir. Günümüzde konut kulesi harap durumdadır ve bodrum katın tonozlu girişi de çökmüştür. Odaların az sayıda, havalandırma penceresiyle aydınlatıldığı anlaşılmaktadır. Ayrıca kalenin duvarlarında savunmayı sağlamak amaçlı mazgal delikleri de vardır.

Bu tarz kaleler, genellikle yakınındaki büyük kaleyi desteklemek amacıyla kurulurlar. Evcili kalesi de, bölgenin stratejik anlamda en önemli kalesi olan Çandır Kalesi’ne bağlı olarak hizmet verdiği tahmin edilmektedir. Evcili Kalesi’nin Çandır Kalesi’ne olan en hizmeti, yakınlarından geçen yolları gözleyerek, bu yolların güvenliğini sağlamak şeklinde gerçekleşiyordu. Bu amaca hizmet eden çevrede daha birçok kale yapısı vardır. Kale hakkında çok detaylı bilgilere sahip değiliz. Kalenin gerçek adı da bilinmediği için, en yakınındaki Evciler köyünün adı kaleye de verilmiştir.

Evcili Kalesi’nin de içinde yer aldığı Kilikia kalelerinin ortak özelliği, aynı yol güzergahında olanların hepsinin birbirleriyle haberleşme mesafesi içerisinde yer almasıdır. Ayrıca bu kalelerin ulaşılması oldukça güç, sarp bir tepelik üzerine inşaa edilmeleri Kilikia kalelerinin başka bir ortak özelliğidir. Kesin olan bir gerçek var ki bu kaleler, birbiri ardınca gelen pek çok uygarlığın koruyuculuğunu yapmış kadim kalelerdir. Günümüzde eski işlevlerini yitirmiş olsalar da bir kartal yuvasını andıran zirvelerinden hala bulundukları çevreyi gözlemeye devam etmekteler.

Hava Fotoğrafları: antik_kilikya Instagram hasabından alınmıştır.